Đình, Đền, Phủ và Điện Trong Văn Hoá Việt

Đình, đền, phủ và điện là những kiến trúc mang giá trị văn hóa và tâm linh đặc sắc của người Việt Nam. Chúng có sự khác biệt rõ rệt về chức năng, ý nghĩa và đối tượng thờ tự, nhưng cũng có những điểm chung trong việc thể hiện niềm tin và sự kính trọng của người Việt đối với thần linh và tổ tiên.

Đình là nơi thờ Thành hoàng – vị thần bảo hộ cho làng, là người có công lập làng, dựng ấp hoặc là người sáng lập nên nghề truyền thống (tổ nghề). Đình cũng là nơi tổ chức các cuộc họp làng, lễ hội và sinh hoạt cộng đồng. Đình thường nằm ở trung tâm làng, mang kiến trúc dân gian với sân rộng, mái cong và cột kèo gỗ. Đình chủ yếu thờ Thành hoàng làng và đôi khi có thêm các vị thần, anh hùng dân tộc liên quan đến lịch sử của làng. Việc thờ tự tại đình là sự kết hợp giữa tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên và đời sống cộng đồng.

Đền là nơi thờ các vị thánh, anh hùng dân tộc hoặc những nhân vật lịch sử có công với đất nước được người dân tôn sùng là thần thánh. Đền thường gắn liền với các sự kiện lịch sử hoặc truyền thuyết dân gian, quy mô lớn và mang phong cách trang trọng. Việc thờ tự trong đền nhấn mạnh vào việc tưởng nhớ và ghi tạc công ơn của các nhân vật vĩ đại trong lịch sử dân tộc (cả có thật và theo truyền thuyết). Một số đền nổi tiếng ở Việt Nam như Đền Hùng thờ các Vua Hùng, Đền Trần thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn hay Đền Voi Phục, Đền Bạch Mã, Đền Kim Liên thờ các vị thánh trong truyền thuyết…

Phủ là nơi thờ Mẫu – đặc trưng của tín ngưỡng Thờ Mẫu Việt Nam. Phủ thường có quy mô lớn, là trung tâm sinh hoạt tín ngưỡng Mẫu, thu hút tín đồ hành hương từ nhiều nơi. Trong Phủ thờ Thánh Mẫu, Công Đồng Tam Phủ, Tứ Phủ và các vị thánh, thần thuộc tín ngưỡng Thờ Mẫu Việt Nam. Việc thờ cúng tại phủ mang đậm bản sắc tín ngưỡng bản địa, thiên về sự linh thiêng và huyền bí.

Điện là sảnh đường cao, lớn, thường chỉ chỗ Vua Chúa ở và Thần Thánh giá ngự. Điện thờ cũng là một hình thức tương tự đền và phủ với quy mô nhỏ hơn, nhưng lớn hơn miếu. Điện là nơi tôn kính, có thể của cộng đồng hoặc tư nhân, được xây dựng để thờ Công Đồng Tam Tứ Phủ, Trần Triều, các vị thánh, thần hoặc đôi khi có cả thờ Phật.

Đình, Đền, Phủ hay Điện đều là những nơi linh thiêng, trang nghiêm. Khi đến dâng hương hay thăm quan các địa điểm này, chúng ta đều nên chú ý về trang phục và cách hành xử phù hợp tại nơi địa linh, cụ thể:

Trang phục cần:

1. Gọn gàn và kín đáo Nên mặc áo dài tay hoặc ít nhất là trang phục che kín vai, lưng, bụng, đầu gối. Tránh mặc đồ hở hang, bó sát hoặc quần áo quá ngắn.
2. Giày dép phù hợp: Nên đi giày dép dễ tháo ra vì đa số các nơi đều yêu cầu cởi bỏ giày dép khi vào các khu vực thờ tự.

Hành xử:

1. Giữ yên lặng: Tránh nói chuyện lớn tiếng hoặc gây ồn ào làm ảnh hưởng đến không khí thiêng liêng.
2. Hành động chừng mực: Không được chạm tay, leo trèo, ngồi hoặc dựa vào các công trình, hiện vật thờ tự.
3. Đi đúng lối quy định: Luôn tuân theo chỉ dẫn tham quan, không tự ý vào các khu vực riêng khi chưa có sự cho phép.
4. Không tùy tiện chụp ảnh: Hỏi ý kiến trước khi chụp ảnh ở những nơi thờ tự.